Czas tylko dla Ciebie.
Jak często podczas rozmowy z bliskimi 
Ci osobami, z przyjaciółmi lub ze znajomymi masz przestrzeń tylko dla siebie przez pełne 20 minut? Przez 15 minut? A może chociaż przez 5?
Tylko dla siebie to znaczy, że Ty jesteś wtedy w centrum uwagi, nikt Ci nie przerywa, nikt nie wtrąca swojej historii, nie daje rad, nie wspomina o kimś, kogo zna, kto miał tak samo jak Ty… To jak upłyną te Twoje minuty zależy tylko i wyłącznie od Ciebie. Możesz poprosić o wysłuchanie w ciszy, możesz zachęcić do zgadywania Twoich uczuć i potrzeb lub poprosić o informację zwrotną. Możesz też pomilczeć, poprosić o masaż lub o przytulenie, cokolwiek będzie Ci w danej chwili potrzebne a grupa będzie gotowa Ci dać. Na początku taka forma kontaktu z innymi może się wydawać dziwna, ale gdy raz się jej doświadczy zwykłe rozmowy przestają być tak satysfakcjonujące jak kiedyś. Żeby później nie było, że nie uprzedzałam!
Moje doświadczenia
Moja przygoda z grupami empatii zaczęła się w 2013 roku na Europejskim Letnim Festiwalu NVC. Na początku Festiwalu zawsze jest czas na dobranie się w kilkuosobowe grupy, zazwyczaj jest to 5 lub 6 osób. Grupy spotykają się codziennie na 1-1,5 godziny i same ustalają sposób spędzenia tego czasu. Czas można bowiem podzielić różnie, ważne by od początku było wiadomo na co się wszyscy w grupie decydują.
I tak brałam udział w grupach empatii od festiwalu do festiwalu, od szkolenia do szkolenia. Traf chciał, że na Festiwalu w Danii poszłam na warsztat zaoferowany przez Kirsten Kristensen, na którym dzieliła się swoją wiedzą dotyczącą certyfikacji trenerów CNVC. Wspomniała, że dużo łatwiej jest przechodzić proces certyfikacji mając wsparcie osób, które również chcą się certyfikować. Na tym samym warsztacie były dwie bliskie mi osoby – spojrzeliśmy na siebie i natychmiast podjęliśmy decyzję, że w to wchodzimy. Od tamtej pory udaje nam się spotykać na Skypie regularnie co dwa, trzy tygodnie. Te spotkania są dla mnie niezwykle cenne. Czasem po prostu słuchamy siebie z empatią, a czasem dyskutujemy na różne tematy związane z certyfikacją, czy z filozofią Porozumienia bez Przemocy i tym, jak ją wdrażamy w życiu. Zdarzyło nam się również ćwiczyć przez Skype scenki z podręcznika do certyfikacji.
Oprócz międzynarodowej grupy „skypowej” mam też lokalną grupę empatii. Po powrocie z Festiwalu stwierdziłam, że czekanie na wakacje by zostać wysłuchaną z empatią jest bez sensu i zaprosiłam koleżanki, z którymi regularnie na te festiwale jeździmy, do stworzenia grupy w Warszawie. Nasze spotkania to nie tylko empatia, ale również świętowanie naszej znajomości przy czymś dobrym do jedzenia i w miłym, bezpiecznym otoczeniu.
Zatem, jak nie miałam żadnej stałej grupy empatii, to teraz mam dwie. Każda inna, każda równie ważna i wnosząca do mojego życia dużo ciepła, inspiracji i poczucia głębokiego kontaktu z innymi ludźmi i ze sobą samą.
Twoja grupa empatii
Czy choć trochę zachęciłam Cię do posiadania własnej grupy empatii, a może już do takiej należysz i doskonale wiesz, o czym piszę? Osoby bez grupy mogą dołączyć do jakiejś już istniejącej (listę takich grup znajdziesz np. tutaj). Możesz też stworzyć ją samodzielnie zapraszając do kręgu osoby, które lubisz lub które mogą być takimi spotkaniami zainteresowane.
Jeśli trudno Ci znaleźć kilka osób, możesz wypróbować formułę „dwójek empatycznych” – zasady działania są takie same, za to jest wtedy więcej czasu na osobę.
Praktyczne wskazówki
Poniżej zebrałam kilka podpowiedzi technicznych przydatnych podczas organizowania kilkuosobowych grup empatii (optymalnie od 3 do 6 osób). Przy większej liczbie uczestników może być wskazane podzielenie się na podgrupy lub praca w parach.
Sposoby dzielenia czasu:
- po równo dla każdego, np. 20 minut na osobę i ani minuty więcej;
- po równo dla każdego, ale z przyzwoleniem, że jeśli ktoś będzie potrzebował dodatkowe 5 minut to je dostanie;
- najpierw krótka rundka, by usłyszeć, co u kogo słychać, a potem czas poświęca się osobie/osobom, które najbardziej go potrzebują;
- Twój własny autorski sposób :). Chętnie go poznam!
Słuchanie z empatią w grupie może wyglądać następująco:
- Ustalcie kolejność (kto mówi najpierw, a kto potem).
- Podzielcie czas po równo.
- Ustalcie, kto pilnuje czasu i jak da znać, że się skończył.
- Gdy czas się skończy, osoba mówiąca ma 1 minutę, by dokończyć myśl i przechodzicie dalej.
- Przykładowy podział czasu, gdy osoba A mówi, a osoby B i C słuchają:
- 5 minut – osoba A opowiada, co jest teraz w niej „żywe”, co się wydarzyło ostatnio, itp., osoby B i C słuchają w ciszy (nie mówią nic).
- 10 minut – osoba A wciąż mówi, a osoby B i C mogą rozpocząć zgadywanie uczuć i potrzeb osoby A (jakie uczucia i potrzeby osoba A ma teraz?). Uwaga: skupiamy się na uczuciach i potrzebach, nie zaś na tym co się wydarzyło, co ktoś inny mógł myśleć i czuć, itp. Więcej o tym, czym jest empatia i jak słuchać, możesz przeczytać w artykule Sztuka słuchania z empatią.
- 10 minut – czas na domknięcie: osoby B i C mogą np. powiedzieć „Zauważyłem/zauważyłam Twoje poruszenie, gdy mówiłeś/mówiłaś o…”, może też podzielić się tym, co najbardziej w niej “zarezonowało”, co ją poruszyło (jest to jedyny moment, już po wysłuchaniu z empatią osoby A, gdy osoby słuchające mogą nawiązać do siebie i swoich odczuć, w dalszym ciągu ma to jednak służyć osobie A).
- Zamiana ról, teraz mówi osoba B, zaś osoby A i C słuchają.
O co może poprosić osoba, która akurat ma czas dla siebie:
- o wysłuchanie w ciszy;
- o powtórzenie, co przed chwilą powiedziała;
- o zgadywanie uczuć i potrzeb stojących za jej wypowiedzią;
- o informację zwrotną (np. jakie uczucia w słuchaczach wywołało to, co powiedziała, co najbardziej przykuło uwagę, czy coś było dla kogoś szczególnie bliskie);
- o jakieś inne działanie (masaż, przytulenie, wspólne milczenie, pójście na spacer, wsparcie po zakończeniu spotkania, itp.). Wszystko zależy od potrzeb i kreatywności osoby, która właśnie ma swój czas oraz od gotowości i chęci grupy na podążenie za tą osobą.
Ważne:
- Jeśli spotykacie się w grupie przyjaciół warto przeznaczyć pierwsze 30 minut spotkania na niezobowiązujące rozmowy, tak by później z pełną uwagą rozpocząć sesję empatii.
- Przed „oficjalnym” rozpoczęciem grupy empatii ustalcie ile macie czasu na całe spotkanie i jak chcecie go między siebie podzielić.
- Jeśli umawiacie się, że każda osoba ma do dyspozycji konkretną ilość czasu, ustalcie, kto go pilnuje i jak da innym znać, że czas minął.
- Pilnujcie by nikt nie „zabierał” czasu osobie mówiącej, by słuchanie z empatią nie zamieniło się w zwyczajną rozmowę.
- Spotkanie możecie zamknąć rundką końcową, np. po minucie na osobę, by usłyszeć, z czym każdy kończy.
- Ustalcie datę, godzinę i miejsce kolejnego spotkania.
Co może Ci dać udział w grupie empatycznej?
- Nawiążesz kontakt ze swoimi uczuciami.
- Otrzymasz empatię i wsparcie w dotarciu do swoich potrzeb.
- Zostaniesz w pełni wysłuchany/a i zobaczony/a, bez oceniania czy krytykowania.
- Nawiążesz głęboki, prawdziwy kontakt z innymi osobami.
- Poćwiczysz uważne, empatyczne słuchanie oraz rozpoznawanie uczuć i potrzeb u innych osób.
- I wiele, wiele więcej!
Autorka: Magdalena Malinowska-Berggren
Certyfikowana trenerka NVC
Wspieram w budowaniu satysfakcjonującego życia i dobrych relacji, prywatnych i zawodowych, poprzez szkolenia indywidualne i grupowe pogłębiające umiejętność skutecznej komunikacji. Inspiruję do szczerego dawania informacji zwrotnych oraz otwartości na perspektywę innych osób. Pomagam we wdrażaniu Porozumienia bez Przemocy (NVC) m.in. w związkach, firmach i w organizacjach pozarządowych. Pracuję głównie z osobami, które pragną czerpać radość i spełnienie z autentycznych relacji z innymi. Jestem w trakcie procesu certyfikacji w The Center for Nonviolent Communication (CNVC).
Moje działania oparte są o Porozumienie bez Przemocy (NVC), którego twórcą jest Marshall B. Rosenberg, o metody edukacji pozaformalnej oraz podejście Coaching for Transformation. Prowadzę firmę Empathic Way (www.empathicway.pl), w ramach której propaguję Porozumienie bez Przemocy (NVC) oraz rozpowszechniam szczere i jasne wyrażanie siebie oraz słuchanie innych z szacunkiem i empatią. Przez dwa lata prowadziłam Warszawską Grupę Empatii, oferuję regularne warsztaty grupowe i szkolenia indywidualne zarówno w języku polskim, jak i angielskim. Jestem autorką kursu online „Cztery kroki do lepszej relacji z innymi i sobą”.
Porozumienie bez Przemocy poznałam w 2010 roku i „przepadłam” na zawsze. Trenerki i trenerzy, od których uczyłam się Porozumienia bez Przemocy to m.in.: Miki Kashtan, Robert Gonzales, Gina Lawrie, Yoram Mosenzon, Roxy Manning, Sabine Geiger, Kay Rung, Liv Larsson, Joanna Młynarz, Lucyna Wieczorek, Ewa Orłowska, Pernille Plantener, Towe Widstrand, Shona Cameron, Deborah Bellamy, Joachim Berggren, Carl Plesner, Aga Rzewuska-Paca, Marta Kułaga i Magdalena Sendor.
